Afgelopen week was ik op een congres en daar ontmoet je wetenschappers van alle soorten en maten. Best een bijzondere ervaring. Om uiteenlopende redenen lijken sommigen totaal geen schaamte te kennen. Zo heb je de (wellicht stereotype) wereldvreemde fanaat, die zich simpelweg niet interesseert voor iets anders dan de materie. Maar daar tegenover staat de wetenschapper met het enorme ego die denkt alles te kunnen maken. En dat worden er steeds meer. Intelligentie is tegenwoordig nog nauwelijks het criterium om professor te worden. Een flinke portie (misplaatste) zelfverzekerdheid wordt steeds belangrijker.
Toen ik me over enkele van die types zat te verbazen moest ik onwillekeurig denken aan Thierry Baudet en zijn uitspraken. Baudet probeert links georiënteerde wetenschappers zwart te maken. Die zouden de wetenschap en de maatschappij ondermijnen. Maar als ik naar de wetenschap kijk zie ik iets anders. De wetenschap functioneert behoorlijk goed, maar als er iets is wat dat functioneren ondermijnt, dan is het egoïstisch handelen. Je eigen reputatie oppompen door anderen als slechte wetenschapper af te schilderen of ideeën te jatten. De concurrentie wordt steeds sterker en het wordt ook een steeds smeriger spel, terwijl je met samenwerken veel meer kunt bereiken. En dan denk ik: dat linkse saamhorigheidsgevoel kan zeker geen kwaad.
Met een beetje pijn in mijn hart zit ik in de trein die raast langs slingers en ballonnen. Ik kijk er graag naar, maar er is één probleem. De trein brengt mij van Limburg naar Brabant. De vastelaovend is pas op de helft, maar vastelaovend heet vanaf nu carnaval en dat maakt toch veel anders.
Ik mis Limburg nu al, terwijl ik er nog ben.
De trein nadert de Peel. Ik kijk naar de kale takken die hoog boven de moerasgrond uit steken. Met een zucht dender ik Brabant binnen. De Brabantse kant van de Peel is minstens net zo mooi, maar toch voelt alles nu anders. Ik twijfel er niet aan dat ik hier de komende twee dagen veel lol zal vinden. Maar het is nou eenmaal niet zoals in Limburg zonder de traditionele accordeonmuziek en schitterende vastelaovesballades, zonder de zoete smaak van halfum, zonder honderdduizend bloemen en strikken en gezichten vol glitters, zonder helemaal opgaan in het festijn. Brabant is gezelligheid, ontzettend veel gezelligheid, maar Limburg is de hartstocht waar ik oneindig veel van houd.
52.274 graden noorderbreedte, 6.848 oosterlengte. De zon is net op. Het witbevroren riet kraakt in de wind. Wie goed luistert hoort al het klokkende geluid even verderop. En verder is het doodstil.
Voorzichtig klim ik langs de oever naar beneden en zet ik een eerste voetje op het ijs. Het is glad. Kleine luchtbelletjes geven het een winterse glans. Ik kan niet zien hoe dik het is, maar de angst is al verdwenen. Er zijn schaatsers, ik hoor ze achter het riet. Dus bind ik de ijzers onder mijn koude tenen en glijd ik behoedzaam de eerste meters.
Voorbij de rietkraag wordt het ijs zwart en kraakhelder. Op het oog een centimeter of vijf. Het water is ondiep, grote waterplanten en zoetwatermosselen liggen op de bodem. Een aquarium op zijn kant, met het verschil dat een enkele plant eruit steekt. Dat geeft niet, want een grote open vlakte strekt zich ongehavend voor me uit en lonkt. Bijna helemaal voor mij alleen.
Dus ik begin te schaatsen. Steeds ietsje sneller. Het geluid van zingend en zuchtend ijs achter me aan. De zon wordt langzaam warm.
Er zitten zelden vogels in de tuin. Maar het roodborstje zit er nu al een klein uur. Zo’n schattig beestje. Schuilt voor de onophoudelijke regen onder de enige struik, schudt zijn vleugeltjes droog.
En dan zie ik ineens hoe het roodborstje brutaal onder de struik vandaan rent, ruw een pier uit de grond trekt en hem snel opeet. Moord in mijn tuin! Op míjn pier, die míjn kleine beetje moestuingrond vruchtbaar houdt. En het blijkt niet de enige pier die door dat lieve schattige kleine roodborstje te grazen wordt genomen. Ik hoop maar dat er nog hier en daar een pier overblijft, ik was net zo blij met die nuttige beestjes in de bodem. Even overweeg ik om dat rotborstje weg te jagen, maar wat heeft het voor zin? De hele komende week ben ik overdag niet thuis en dan kan hij zijn vreetlustige gang gaan.
Natuurlijk, ik had kunnen weten dat dat roodborstje niet voor mijn plezier op bezoek kwam. En iets anders dan pieren is er in mijn kaalgeslagen moestuin niet te halen. Ik kon wel wat romantiek gebruiken in die lege verregende tuin, maar blijkbaar is het toch waar wat ze zeggen. Een lelijke omgeving trekt criminelen aan.
Rowwen Hèze op de autoradio. Een week gevoel begint in mijn maag en verplaatst zich binnen een seconde tot aan de topjes van mijn vingers. Soms stroomt liefde over. Ik zou je plat willen knuffelen, maar dat is beter van niet zolang je aan het rijden bent. Dus in een reflex knijp ik mijn armen maar dicht tegen mezelf aan. Het teveel moet er even uit.
Het jaar had niet beter kunnen beginnen dan met jou.
Van kerstliederen krijg ik nooit genoeg. Ik kan dit uren doen: opgaan in het orkest, nu eens sluimeren in de samenklank en dan weer boven de rest uit samen met de andere saxofonisten. Prachtige muziek vraagt om dynamiek. En hoe dan alles samenvalt. Dat je je eigen geluid soms niet kunt onderscheiden van het geheel, alleen de saxofoon voelt en de lucht die trilt. En je dan weet dat het goed is. De sfeer, de authentieke kerk, midwinterhoorn buiten in de snijdende wind die door de straten van het oude Borne raast. Daar merken we binnen niets van, maar de wetenschap voegt iets toe aan de warmte. De warmte van de mensen en de klanken en misschien ook wel een heel klein beetje van de tientallen kaarsjes die branden in het gangpad. Het is feest, kerstfeest, feest van harmonie.
We sloten af met een uitbundig White Christmas. Ieder jaar is ieder kerstconcert – in welke vorm dan ook – te kort.
De volgende ochtend lag er een laagje sneeuw in de straten.
Het is nat. Een enkele fietser fietst vluchtig door het park. Ik staar al een tijdje naar buiten, maar niemand die mij ziet. Het is stil. De vogels verstoppen hun kopjes tussen hun veren. Regendruppels plukken aan het water in de plassen, de wind slaat ze af en toe tegen het raam.
De lampjes van de kerstboom zijn aan. Het is al een tijdje prachtig weer om binnen te zitten, maar ik heb al weken helemaal geen zin om binnendingen te doen. En dat komt doordat een blessure mij gedwongen binnen houdt. Genoeg te doen, maar in mijn hoofd wil ik vrij zijn. Ik wil lopen, rennen, fietsen, desnoods door de regen. Schaatsen, werken, vooral gewoon werken, zonder belemmering. Engelengeduld is daar voor nodig, want elke verkeerde beweging, elke vorm van belasting die te vroeg komt, kan ervoor zorgen dat ik weer een week langer aan de bank gekluisterd ben.
Ik hang nog maar voorzichtig een paar engeltjes in de kerstboom.
